2024 թվականին առաջին անգամ ներդրվել է համայնքներում մասնակցային բյուջետավորման միջոցով ձևավորված ծրագրերի իրականացման համար համայնքներին պետական բյուջեից սուբվենցիաների տրամադրման ծրագիր:
Այդ նպատակով ՀՀ կառավարության 2023 թվականի նոյեմբերի 2-ի «Հայաստանի Հանրապետության համայնքներում մասնակցային բյուջետավորմամբ ձևավորված ծրագրերի իրականացման համար ՀՀ պետական բյուջեից համայնքներին սուբվենցիաների տրամադրման կարգը հաստատելու մասին» N 1890-Ն որոշմամբ (այսուհետ՝ Որոշում) սահմանվել է մասնակցային բյուջետավորման գործընթացը և կանոնակարգվել են մասնակցային բյուջետավորման գործընթացի հետ կապված հիմնական հարաբերությունները:
Ի տարբերություն գործող օրենսդրությամբ սահմանված՝ ՀՀ համայնքների տնտեսական և սոցիալական ենթակառուցվածքների զարգացմանն ուղղված սուբվենիցաների, սույն ծրագրով սահմանվել են մասնակցային գործընթացի ընթացակարգեր և սուբվենցիաների հատկացումների պարզեցված մեխանիզմներ։
Հատկանշական է, որ Ծրագրին համայնքի մասնակցությունը իրականացվում է համաֆինասավորման միջոցով, որի չափը պետք է կազմի ծրագրի ընդհանուր գոււմարի 20 տոկոսից ոչ պակաս:
Տվյալ տարվա պետական բյուջեով նախատեսված սուբվենցիայի ընդհանուր գումարը քվոտավորվում է ըստ գործընթացին մասնակից համայնքների, որի սահմանաչափը հաշվարկվում է երկաստիճան համակարգով՝
- 50 տոկոսը՝ հավասարաչափ
- 50 տոկոսը տվյալ համայնքին հատկացվող ֆինանսական համահարթեցման դոտացիայի գումարի տեսակարար կշռին համապատասխան
Ծրագրերը առաջադրվում, քննարկվում և քվեարկվում են համայնքի բնակիչների կողմից Համայնքի պաշտոնական կայքում նախատեսված հարթակում:
Մասնավորապես՝ գործընթացի փուլերն են․
- Համայնքի ավագանու որոշմամբ սահմանվում են նախագծերի համար պահանջվող չափանիշները (համայնքի իրավասությունների շրջանակներին առնչվող)
- Համայնքի բնակիչների կողմից առաջարկների ներկայացում՝ ինչպես անձամբ, այնպես էլ հասարակական միավորումների և քաղաքացիական նախաձեռնությունների միջոցով․
- Առաջարկ-նախագծերի հրապարակում համայքնի պաշտոնական կայքում.
- Հանրային լսումների և քննարկումների իրականացում.
- Համայնքի պաշտոնական կայքում քվեարկության կազմակերպում.
- Քվեարկության ընթացքը և քվեարկության արդյունքները (քվեարկության համար սահմանված ժամկետի ավարտից հետո նույն օրը) հրապարակվում են համայնքի պաշտոնական կայքում:
Քվեարկությունն անցկացվում է էլեկտրոնային եղանակով ուղիղ քվեարկությամբ:
Քվեարկելու իրավունք ունեն համայնքի 16 տարին լրացած բնակիչները:
Քվեարկության արդյունքում սուբվենցիայի հայտ կարող են ներկայացվել այն ծրագրերի գծով, որոնք ուղղված են համայնքի տնտեսական և սոցիալական ենթակառուցվածքների զարգացմանը և որոնց օգտին քվեարկել են քվեարկությանը մասնակցելու իրավունք ունեցող համայնքի բնակիչների առնվազն մեկ տոկոսը:
- Սուբվենցիոն հայտի ներկայացում ՏԿԵՆ.
- Պետական բյուջեից սուբվենցիայի հատկացում և ծրագրի իրականացում:
2024 թվականին նշված ծրագրին մասնակցել են 4 համայնք՝ Արագածոտնի մարզի Աշտարակ, Արմավիրի մարզի Արմավիր, Կոտայքի մարզի Աբովյան և Վայոց ձորի մարզի Ջերմուկ համայնքները, պետական բյուջեից ծրագրի ընդհանուր գումարը նախատեսվել էր 500.0 մլն դրամ:
2024 թվականին մասնակցային բյուջետավորման փորձարկման արդյունքները հետևյալն են․
|
Համայնքը |
2024թ. պետական բյուջեով նախատեսված սուբվենցիայի սահմանաչափը (հազ. դրամ) |
Փաստացի իրականացված ծրագրեր |
||
|
Ծրագրերի ընդհանուր արժեքը (հազ. դրամ) |
Պետական բյուջեից փաստասի հատկացված սուբվենցիայի գումարը (հազ. դրամ) |
Ծրագրերի քանակը |
||
|
Աբովյան |
139,487.9 |
170,961.0 |
136,768.7 |
2 Ծրագիր |
|
Ջերմուկ |
71,845.6 |
21,996.0 |
17,596.8 |
1 Ծրագիր |
|
Աշտարակ |
167,698.5 |
218,160.0 |
167,698.5 |
2 Ծրագիր |
|
Արմավիր |
120,968.0 |
158,520.8 |
120,968.0 |
3 Ծրագիր |
|
Ընդամենը |
500,000.0 |
569,637.8 |
443,032.0 |
8 Ծրագիր |
Ելնելով մասնակցային բյուջետավորման հետագա խթանման և ավելի մեծ թվով համայնքների ներգրավվածության նպատակահարմարությունից՝ անհրաժեշտություն է առաջացել Որոշմամբ հաստատված կարգի գործողությունը տարածել և փորձարկել նաև 2025 թվականի բյուջետային գործընթացում: ՀՀ 2025 թվականի պետական բյուջեով մասնակցային բյուջետավորմամբ ձևավորված ծրագրերի իրականացման համար ընդհանուր գումարով 1.0 մլրդ դրամի չափով նախատեսված է համայնքներին սուբվենցիաների տրամադրում՝ թվով 21 համայնքների համար:
ՀՀ 2025 թվականի բյուջետային գործընթացում շահառու համայնքների ցանկը՝
|
Մարզը |
Համայնքը |
|
Արագածոտն |
Աշտարակ, Թալին, Ծաղկահովիտ |
|
Արարատ |
Մասիս |
|
Արմավիր |
Արմավիր, Արաքս, Խոյ, |
|
Գեղարքունիք |
Գավառ |
|
Լոռի |
Վանաձոր, Փամբակ, Ստեփանավան |
|
Կոտայք |
Աբովյան, Բյուրեղավան, Հրազդան, Չարենցավան |
|
Շիրակ |
Գյումրի, Ախուրյան |
|
Վայոց ձոր |
Ջերմուկ, Արենի, Եղեգիս |
|
Տավուշ |
Դիլիջան |
Վերը նշված՝ թվով 21 համայնքները առաջարկվել են ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության կողմից, համաձայն որի ՀՀ 2025 թվականի բյուջետային գործընթացի շրջանակում փորձարկման համար ընդրությունը կատարվել է այն համայնքների գծով, որոնք 2024թ. կամավոր առանց պետական բյուջեից սուբվենցիաների հատկացման իրականացրել են մասնակցային բյուջետավորման գործընթացներ և ունեն բավարար փորձառություն: Վերոհիշյալ համայնքներում տեղադրվել և գործարկվել է համայնքային կառավարման տեղեկատվական համակարգի նոր տարբերակը, որում ներառված են մասնակցային բյուջետավորման հետ կապված գործիքները և իրականացված են նաև այդ համայնքների բնակչության նույնականացման համար այլ համակարգերի հետ ինտեգրումներ:
.png)
Լուրերի անդրադարձը մասնակցային բյուջետավորման ծրագրի ընդլայնման գործընթացին՝ այստեղ:
