ՀՀ կառավարությունը սեպտեմբերի 30-ին տեղի ունեցած նիստում հաստատել է «Հայաստանի Հանրապետության 2022 թվականի պետական բյուջեի մասին» օրենքի նախագիծը։ Նախագիծը Կառավարությանն է ներկայացրել ՀՀ ֆինանսների նախարար Տիգրան Խաչատրյանը:
Ստորեւ ներկայացնում ենք Ֆինանսների նախարարի ելույթն ամբողջությամբ.
«Մեծարգո՛ Վարչապետ,
Հարգելի՛ գործընկերներ,
Կառավարության քննարկմանն է ներկայացվում 2022թ․ պետական բյուջեի նախագիծը։ Այն ձեւավորվել է ՀՀ կառավարության 2021-2026թթ․ գործունեության ծրագրի առաջնահերթությունների շուրջ եւ ներկայացնում է այն ֆինանսական պլանը, որը պետք է երաշխավորի Կառավարության ծրագրի իրագործման ուղղությամբ 2022թ․ նախատեսված ծրագրերի եւ միջոցառումների իրականացումը։
Մինչեւ տարվա գլխավոր ֆինանսական պլանի բովանդակության մասին խոսելը, ցանկանում եմ հակիրճ պարզաբանել, թե ինչպես է կազմակերպվել բյուջետային գործընթացը։ 2022-ի բյուջեի ծրագրավորումն ուղղորդվել է կառավարության գործունեության ծրագրի նպատակներով ու առաջնահերթություններով եւ, համապատասխանաբար, գլխավոր ֆինանսական փաստաթղթում տեղ են գտել այն ծրագրերը եւ միջոցառումները, որոնք ուղիղ կապված են Կառավարության գործունեության ծրագրով ամրագրված թիրածների հետ։
Կառավարության գործունեության ծրագիրը թիրախավորել է երկարատեւ բարձր տնտեսական աճի ապահովումը՝ առնվազն տարեկան 7%։ Հետեւաբար, բյուջեի նախագծով նախատեսվող տնտեսական, ենթակառուցվածքային, կրթական եւ սոցիալական նշանակության միջոցառումներն ընտրվել են այնպես, որ հանրային ֆինանսական ռեսուրսների մասով առկա սահմանափակումների պայմաններում լավագույն միջավայր ստեղծեն 2022 թվականին եւ հետագա տարիներին վերը նշված տնտեսական թիրախին հասնելու համար։
Կառավարության ծրագիրը կարեւորել է պետության ֆինանսական կարողությունների ավելացումը եւ դրա հետ կապված՝ հարկային եկամուտների զգալի ավելացման քաղաքականությունը։ 2022թ․ պետական բյուջեով սահմանված հարկային եկամուտների նպատակադրումը դրա արտացոլումն է։ Նախատեսվում է, որ տարվա ընթացքում հարկեր/ՀՆԱ ցուցանիշը պետք է բարելավվի շուրջ 0,9 տոկոսային կետով եւ 2022-ի ավարտին հասնի ՀՆԱ-ի 23,4%-ին։
Բյուջեի ծրագիրն ուղղակիորեն արտացոլում է մակրոտնտեսական կայունության եւ դրա հետ կապված պետական պարտքի կառավարելի մակարդակ երաշխավորելու առաջնահերթությունը։ Նախատեսվում է, որ տարվա ընթացքում ծրագրվող ենթակառուցվածքային եւ տնտեսական զարգացման կարեւոր նշանակության այլ կապիտալ ծախսերի ֆինանսավորման համար փոխառությունների ներգրավման արդյունքում պետական բյուջեի դեֆիցիտը կկազմի ՀՆԱ-ի մոտ 3,2%, իսկ պետական պարտքը՝ 60,2%-ը։
2022թ. բյուջեի ծախսերի հանրագումարը կկազմի 2188,5 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ-ի 27,8%-ը։ Այն նախորդ տարվա պետական բյուջեով հաստատված ծախսերի նկատմամբ ավելի է 18,2%-ով։
Տնտեսական եւ սոցիալական ենթակառուցվածքների բարելավմանն ուղղվող պետական ֆինանսական միջոցները կարձանագրեն աննախադեպ բարձր աճ․ դրանք 2022-ին կկազմեն մոտ 350մլրդ դրամ։ Մեծ թափ կստանան ոռոգման ենթակառուցվածքների զարգացման աշխատանքները, այդ թվում՝ ջրամբարաշինության նոր ծրագրերի իրականացումը։ Կշարունակեն բարձր մնալ միջպետական, հանրապետական եւ տեղական նշանակության ավտոմոբիլային ճանապարհների ուղղությամբ կատարվող ֆինանսական հատկացումները։ Մեծ ծավալով կավելանան սոցիալական ենթակառուցվածքների՝ դպրոցների, նախադպրոցական հաստատությունների կառուցման եւ հիմնանորոգման աշխատանքները։
Ենթակառուցվածքների եւ տարածքային զարգացմանն ուղղված ծրագրերին բյուջեով նախատեսված հատկացումների հանրագումարն ընդհանուր գումարով կկազմի 278,6 մլրդ դրամ, ինչը նախորդ տարվա հաստատված ֆինանսավորման համեմատությամբ ավելի է 31,6%-ով։
Կրթության, գիտության, մշակույթի, սպորտի ոլորտներին հատկացվող ֆինանսավորումը կկազմի 223,3մլրդ դրամ, ինչը նախորդ տարվա համեմատությամբ ավելի է 27,4%-ով։ Կրթության տարբեր մակարդակներին վերաբերող ծրագրերով նախատեսվող հատկացումների հանրագումարը տարվա ընթացքում 171,1մլրդ դրամ, որը նախորդ տարվա բյուջեով հաստատվածից ավելի է 23,6%-ով։ 25,1մլրդ դրամ է հատկացվելու գիտության ոլորտի ծրագրերի ֆինանսավորմանը, ինչը մոտ 83%-ով ավելին է, քան հատկացվել էր 2021թ․ համար հաստատված բյուջեով։
Սոցիալական ապահովության ծրագրերին հատկացվող ֆինանսավորումը սահմանված է 579,9մլրդ դրամի չափով, որը 2021թ․ բյուջեով հաստատված գումարը գերազանցում է 15,1%-ով։ Առանձնահատուկ է այն, որ այս տարվա ընթացքում նախատեսված ավելացումները թիրախավորում են հատկապես առավել խոցելի սոցիալական խմբերի պաշտպանվածության բարձրացումը, ինչպես նաեւ՝ ներառում են ժողովրդագրական բարելավումներին միտված նոր ծրագրեր։
Ամփոփելուց առաջ ցանկանում եմ նշել, որ 2022թ․ պետական բյուջեն բազմաթիվ դեպքերում ներառում է նոր այնպիսի ծրագրային նախաձեռնություններ, որոնք, լինելով մեկնարկի փուլում, հիմքեր են ստեղծում հաջորդ տարիների ընթացքում նույն ուղղություններով մեծ ծավալով զարգացումներ ապահովելու համար։
Ուզում եմ նշել նաեւ, որ 2022-ը լինելու է բյուջեով նախատեսված ծրագրերի իրականացման ընթացքը սպասարկող մեխանիզմների եւ կանոնակարգերի հղկման եւ կատարելագործման ժամանակաշրջան, ինչի արդյունքում մտադիր ենք բարձրացնել հանրության ֆինանսական միջոցներով իրականացվող ծրագրերի արդյունավետությունը։ Ծրագրերից յուրաքանչյուրի բովանդակության առանձնահատկություններին վերաբերող խնդիրների լուծման ճանապարհով պետք է հասնենք պետական ծախսերի ավելի բարձր արդյունավետության եւ որակյալ արդյունքների»:
